Zmiana klimatu i zagrożenia bioróżnorodności – dwie strony tej samej monety

26 stycznia 2023

Udostępnij

Zachowanie różnorodności biologicznej oraz globalna zmiana klimatu – to palące kwestie, obok których nie możemy przejść obojętnie! To wnioski, jakie płyną z Living Planet Report 2022 opublikowanego przez WWF. Nasza przyszłość jest w stopniu krytycznym zależna od różnorodności biologicznej oraz stabilności klimatu dlatego kluczowe znaczenie ma nasze zrozumienie, w jaki sposób pogarszanie się stanu przyrody oraz zmiana klimatu są ze sobą powiązane.

O klimatycznych wnioskach z raportu pisaliśmy TUTAJ pora zatem przyjrzeć się kwestiom związanym z bioróżnorodnością.

Czym jest bioróżnorodność?

Bioróżnorodność to, inaczej mówiąc, różnorodność biologiczna. Oznacza ona wielość form życia występujących na Ziemi. Obecna wiedza pozwala na analizowanie różnorodności genetycznej, gatunkowej i ekosystemowej. Najnowszy Living Planet Report 2022 ukazuje nam skalę zjawiska utraty bioróżnorodności, ujawnia jak katastrofalny wpływ ma degradacja ekosystemów na lądzie, w wodach słodkich, morzach, oceanach i w powietrzu.

Łupieżcza działalność człowieka, w postaci zmian w użytkowaniu gruntów i mórz, nadmiernej eksploatacji zasobów, zanieczyszczenie środowiska oraz inwazyjne gatunki obce i zmiany klimatu, to główne źródła zagrożeń dla bioróżnorodności.

Ostatni ze wspomnianych czynników przybiera w ostatnim czasie na sile i wraz z wzrostem temperatur będzie miał coraz istotniejszy wpływ na skalę tych zagrożeń. Wiemy, że wpływ temperatury otoczenia i jej zmienność były od zawsze częścią składową determinującą kształt biologicznego życia na Ziemi. Obecnie mamy do czynienia z sytuacją gdy tempo zmian warunków klimatycznych nie pozostawia czasu niezbędnego wielu gatunkom i ekosystemom do adaptacji do tych zmian. Dla wielu gatunków istotna będzie sezonowa zmienność warunków temperaturowych i wodnych oraz wpływ zjawisk ekstremalnych na szansę przystosowania się i przetrwania.

W raporcie czytamy o wpływie ocieplenia wód, na wymieranie raf koralowych oraz o konsekwencjach fal upałów i susz dla dziesiątek tysięcy roślin i zwierząt. Przykłady te mają pomóc uzmysłowić nam skalę zjawiska i ostrzec przed dalszymi jego konsekwencjami. Living Planet Report przedstawia Wskaźnik Żyjącej Planety (Living Planet Index), który oparty o dane zbierane przez ekspertów z całego świata obrazuje stan zdrowia planety i skalę zmian w populacji tysięcy gatunków zwierząt. Tegoroczna edycja pokazuje drastyczny obraz spadku średniej liczebność monitorowanych populacji o 69% w stosunku do 1970 roku.

Wszystko to wskazuje na konieczność podjęcia natychmiastowych działań, które zmienią zachowania i nawyki konsumentów na przyjazne środowisku, a zasady produkcji i finansowania na zrównoważone. Raport porusza nie tylko kwestie współistnienia i wzajemnego oddziaływania kryzysu klimatycznego i kryzysu utraty bioróżnorodności. Wskazuje również na kaskadowe konsekwencje zmian klimatu, tempo i skalę zmian w zakresie bioróżnorodności oraz potrzebę budowania społeczeństwa pozytywnie nastawionego do przyrody. Autorzy raportu wyrażają nadzieję, że będzie on inspiracją dla czytelników by stali się częścią transformacji i ambasadorami pozytywnych zmian. Nawołują do realizacji 17 Celów zrównoważonego rozwoju ONZ wskazując na zmiany klimatu jako najistotniejszy z celów, bez którego nie będziemy w stanie zrealizować kolejnych. Zmiany klimatu to nie tylko problemy środowiskowe, to również sieć wzajemnych powiązań między kwestiami gospodarczymi, społecznymi i etycznymi oraz bezpieczeństwem. Musimy zdać sobie sprawę z niebezpieczeństwa braku działań oraz ich konsekwencji, które z czasem mogą być już nieodwracalne.

Trzeba działać!

Nie tylko państwa czy zwykli ludzie, tj. mieszkańcy, konsumenci i obywatele powinni podjąć działania w kierunku złagodzenia konsekwencji zmian klimatu. Znaczącą rolę do odegrania w tej sprawie mają również podmioty gospodarcze, które powinny jak najszybciej zrozumieć zagrożenia utraty bioróżnorodności dla ich działalności, zidentyfikować swój zakres odpowiedzialności oraz zacząć zarządzać związanym z tym ryzykiem.

Na całym świecie obserwowane są zmiany zasięgu występowania gatunków oraz zanikanie siedlisk na wybrzeżach w wyniku wzrostu poziomu mórz. Łatwo na tym przykładzie uzmysłowić sobie jakie ryzyka wiążą się z takimi zjawiskami dla wszystkich aspektów życia społecznego i gospodarczego. Pokazuje to, że reagowanie na zjawiska zmian klimatu i bioróżnorodności to nie tylko kwestie naszej sympatii do natury, to również kwestie przystosowania globalnych łańcuchów wartości do zmieniającego się otoczenia oraz zmiany zasad zarządzania w zorientowane na zrównoważony rozwój.

Patrycja Domańska-Sosińska

CZYTAJ WIĘCEJ