Zielone kompetencje – zielone miejsca pracy

Inicjatywa obywatelska
Udostępnij

Pojęcie zielonych kompetencji jest związane m. in. z zagadnieniem zielonej transformacji wynikającej ze strategii politycznej i priorytetów UE w zakresie Europejskiego Zielonego Ładu.

 

Ma on pomóc przekształcić UE w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę:

  • która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto
  • w której nastąpi oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużywania zasobów
  • w której żadna osoba ani żaden region nie pozostaną w tyle.

 

Inwestycje w gospodarkę niskoemisyjną mają również na celu pobudzenie odbudowy po kryzysie związanym z pandemią COVID-19.

 

Już na bazie samych ww. celów nie sposób jest nie wyciągnąć co najmniej ogólnych wniosków co do kwestii ogromnego wpływu tej strategii na rynek pracy we wszystkich sektorach gospodarki. Wdrożenie strategii nie może się odbyć bez przeznaczenia znacznych środków finansowych na cele ich realizacji oraz bez odpowiednich regulacji stawiających wymagania przed administracją publiczną, firmami i organizacjami, działającymi w Europie. UE deklaruje, że korzyści płynące z Europejskiego Zielonego Ładu będą obejmowały tworzenie miejsc pracy dostosowanych do przyszłych wyzwań i nabywanie umiejętności na potrzeby transformacji.

 

Z punktu widzenia skali transformacji warto docenić wpływ jakości i ilości pracowników wykwalifikowanych w zakresie zielonych kompetencji na kontekst przyszłej konkurencyjności polskiej gospodarki.

 

Mając podstawową orientację co do kierunku zmian wprowadzanych i planowanych przez Unię Europejską można zastanawiać się głębiej nad pojęciem zielonych kompetencji.

 

 

Zielone kompetencje

 

OECD uważa zmiany klimatu za pierwsze z wyzwań wymagających nowych rozwiązań edukacyjnych. Opisuje kluczowe z nich, tzw. „Transformative Competencies” obejmujące kompetencje kreowania nowych wartości, godzenia napięć i dylematów oraz brania odpowiedzialności jako niezbędne dla zrównoważonego rozwoju.

 

Ponadto, w styczniu 2022 r. opublikowano Europejskie ramy kompetencji w zakresie zrównoważonego rozwoju (GreenComp). Publikacja dostępna jest w polskiej wersji językowej i stanowi cenne źródło wiedzy na temat kompetencji miękkich niezbędnych w kształceniu na rzecz zrównoważonego środowiska.

 

Określono w nich cztery grupy kompetencji związanych ze zrównoważonym rozwojem, które powinny nabyć osoby uczące się w każdym wieku:

 

  1. Urzeczywistnianie wartości dotyczących zrównoważonego rozwoju
  • refleksja nad wartością zrównoważonego rozwoju
  • wspieranie uczciwości
  • propagowanie przyrody

 

  1. Akceptowanie złożonego charakteru zrównoważonego rozwoju
  • myślenie systemowe
  • myślenie krytyczne
  • formułowanie problemów

 

  1. Działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju
  • sprawczość polityczna
  • wspólne działanie
  • indywidualna inicjatywa

 

  1. Wizualizacja zrównoważonej przyszłości
  • umiejętność myślenia o przyszłości
  • zdolność przystosowania się
  • myślenie eksploracyjne

 

 

Zielone miejsca pracy

 

Dotychczas nie wypracowano jednej definicji zielonego miejsca pracy. Według Międzynarodowej Organizacji Pracy zielone miejsca pracy to te, które przyczyniają się do zachowania lub przywrócenia stanu środowiska, niezależnie od tego czy występują w tradycyjnych czy nowych rozwijających się „zielonych” sektorach. Zielone miejsca pracy wpływają pozytywnie na zwiększanie efektywności energetycznej i surowcowej, ograniczanie emisji gazów cieplarnianych, minimalizację odpadów i zanieczyszczeń, ochronę i odtwarzanie ekosystemów oraz wspieranie adaptacji do skutków zmian klimatu.

 

Przykładowe dziedziny związane z zielonymi zawodami: rolnictwo miejskie i ekologiczne, inżynieria czystego transportu, technologie jakości wody, ziemi i powietrza, badania środowiska, recykling i odpady, zielona architektura i budownictwo, edukacja zielonych technologii, zielony desing, elektrownie wiatrowe, biopaliwa, NGO’s, ekoturystyka, OZE, zrównoważone finansowanie.

 

Komisja Europejska wskazała STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics) tj. umiejętności techniczne i inżynierskie jako kluczowe zarówno w transformacji cyfrowej, jak i „zielonej” transformacji.

 

Istotna z punktu widzenia społeczeństwa jest to, by transformacja była sprawiedliwa, z czym nierozerwalnie związane jest tworzenie miejsc pracy i budowanie odpornej na kryzys gospodarki uwzględniając potrzeby pracowników podupadających sektorów przemysłu i nie pozostawianie samych sobie grup społecznych, które samodzielnie nie nadążą nad zmianami nie tylko w zakresie zielone transformacji, lecz również cyfrowej transformacji, których obecne tempo generuje ryzyko wykluczenia.

 

Kluczowe dla rozwoju zielonych miejsc pracy są również społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne. To bardzo ważny obszar kreowania potrzeb rynku cyrkularnego i stymulowania go poprzez zielone innowacje. Procedury, w których organy publiczne nabywają towary lub usługi mogą i powinny wspierać przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.

 

Nie ulega wątpliwości, że tak istotne kwestie jak zielone kompetencje i zawody powinny być uwzględniane w politykach i strategiach państw, a także indywidualnych podmiotów gospodarczych. Ważne jest by wdrażać wiedzę z zakresu zrównoważonego rozwoju i zmian klimatycznych na wszystkich poziomach kształcenia, od edukacji przedszkolnej po upskilling i reskilling w ramach pracy zawodowej.

 

Patrycja Domańska-Sosińska

 

 

CZYTAJ WIĘCEJ: