Darmowe szkolenia, depresja klimatyczna i granice wytrzymałości planety
W sieci dostępne jest wiele różnego rodzaju szkoleń, kursów i blogów. Dostępne w internecie materiały obejmują kursy od tych w formie blended-learning, łączącej w sobie bezpośredni kontakt z prowadzącym z aktywnościami prowadzonymi zdalnie, po tzw. self-paced courses, pozbawionymi bezpośredniego kontaktu z prowadzącymi, za to dających pełną swobodę samodzielnej nauki. Na końcu tekstu znajduje się krótka lista portali, na których można znaleźć wiele ciekawych i darmowych kursów, e-learningów oraz blogów.
Źródeł, z których można czerpać wiedzę jest wiele. Trzeba jednak zainteresować się stanem środowiska lub prawami człowieka. Zainteresowanie pojawia się, gdy coś dotyczy nas bezpośrednio lub identyfikujemy się z określonymi wartościami, a także gdy uświadomimy sobie skalę problemów i potrzeb, nawet wtedy, gdy bezpośrednio nas nie dotyczą.
Coraz częściej w mediach pojawia się hasło depresji klimatycznej. Pozostawię pytanie o to czy jest to dobrze sformowane pojęcie, jednak zagadnienie z jakim się wiąże jest lub będzie całkiem realne. Z jednej strony obniżony nastrój, niepokój lub obawy mogą pojawić się po uświadomieniu sobie skali negatywnych skutków zmian klimatu. Również nasilające się w wielu częściach świata konsekwencje tych zmian w postaci ekstremalnych zjawisk pogodowych, jak susze, powodzie czy bardzo wysokie temperatury, mogą powodować poczucie zagrożenia.
Wzrost obaw, pojawi się z wraz z nasileniem się zjawisk i bezpośrednim zagrożeniem. Nie bez znaczenia jest także to, że żyjemy w czasach polikryzysu. Ludzie pod wpływem skrajnych narracji i dezinformacji w mediach, tracą poczucie wpływu i sens jakichkolwiek działań. Media nie informują społeczeństwa rzetelnie o kondycji środowiska. Trzeba jednak gniew przekuć w działanie. Poddawanie się lękom może przynieść tylko negatywne skutki.
Zrównoważony rozwój to szeroki zakres zagadnień, trzeba więc dać sobie czas i przestrzeń na ich poznawanie. Człowiek najlepiej uczy się w działaniu, więc:
- zaangażuj się w wolontariat lub okazjonalne akcje,
- zobacz co w ramach swojej pracy możesz zrobić dla środowiska,
- zastanów się co możesz zmienić w swoich codziennych nawykach,
- dowiedz się więcej o perspektywach przyszłego rynku pracy i zielonych kompetencjach,
- rozmawiaj! Ludzie zainteresują się tematem jeśli będzie on istniał w ich najbliższym otoczeniu.
Aby o czymś rozmawiać trzeba mieć odpowiednie informacje. Nie musimy wiedzieć od razu wszystkiego na dany temat. Ważne, żeby każdy w granicach swoich możliwości zainteresował się kwestiami zmiany klimatu, ponieważ one zainteresują się każdym z nas. Świetnym źródłem wiedzy są strony uniwersytetów, organizacji pozarządowych oraz instytucji europejskich i międzynarodowych. Publikują one artykuły w formie pigułek informacji, a także szerokich opracowań i raportów, takich jak np. ostatnio opublikowane rezultaty badań Stockholm Resilience Center nad granicami wytrzymałości naszej planety. Według naukowców z tej jednostki badawczej przekroczyliśmy już 6 z 9 granic planetarnych. Zaznaczają oni jednak, że skupienie się wyłącznie na problemie zmian klimatu nie jest wystarczające. Dla zapewnienia bezpieczeństwa trzeba wziąć pod uwagę, że wszystkie te elementy oddziałują na siebie wzajemnie.
Przywołane badanie jest trzecią oceną granic planetarnych. Po raz pierwszy dokonano jej w 2009 roku. Jest jednak pierwszym badaniem, w którym oceniono wszystkie dziewięć elementów. Warto zaznaczyć, że przekroczenie granicy nie jest równoznaczne z nagłymi zmianami, wyznaczają jednak punkty krytyczne.
- Zmiany klimatu (koncentracja dwutlenku węgla i wymuszenie radiacyjne)
- Integralność biosfery (utrata bioróżnorodności, usługi ekosystemowe)
- Zmiany systemu gruntów (przekształcenie terenu, wylesianie)
- Zużycie wody (m. in. wyczerpywanie zasobów słodkiej wody)
- Przepływy biogeochemiczne (przepływy azotu i fosforu, nawozy)
- Zakwaszenie oceanów (absorpcja dwutlenku węgla, kwaśne deszcze, spływ nawozów)
- Ładunek aerozolu atmosferycznego (pyły, gazy)
- Zubożenie warstwy ozonowej w stratosferze (substancje zubożające np. freony)
- Nowe substancje (substancje chemiczne w środowisku, mikro-plastik, metale ciężkie)
„Nie wiemy, jak długo możliwe będzie przekraczanie tych kluczowych granic, zanim ich połączony wpływ doprowadzi do nieodwracalnych zmian i szkód.” – Johan Rockström
Zatem nie tylko zmiany klimatu zagrażają ludziom i są ryzykiem dla prowadzenia biznesu. Stan Ziemi jaki przedstawiają badania jest skutkiem gospodarki opartej na zasadzie “weź – zużyj – wyrzuć”. W gospodarce linearnej zapotrzebowanie na surowce stale rośnie, co oznacza, że granice wytrzymałości planety będą jeszcze bardziej przekraczane. Oddzielając działalność gospodarczą od zużycia ograniczonych zasobów, radykalnie zmniejszymy zużycie, emisje i zanieczyszczenie. Środkami do tego celu mogą być gospodarka o obiegu zamkniętym, rozwiązania oparte na przyrodzie i zmiany zachowań konsumenckich.
Jako ludzkość mamy narzędzia i wiedzę jak rozwiązywać problemy planety, które są przecież również naszymi problemami, a także i realnym zagrożeniem. Powrót w bezpieczne granice jest nadal możliwy. Ludzkość udowodniła już, że potrafi zjednoczyć się i podjąć wspólne działania. Przypomnijmy sobie o słynnej dziurze ozonowej. Granica z nią związana była przekroczona, jednak dzięki redukcji i eliminacji zagrażających jej substancji oraz staraniom i współpracy międzynarodowej stan zubożenia warstwy ozonu jest obecnie na akceptowalnym poziomie.
Darmowe szkolenia
Poniższa lista to tylko kropla w morzu, takich darmowych materiałów i szkoleń, również certyfikowanych jest w internecie o wiele więcej. Warto też zwrócić uwagę na różnego rodzaju akademie, programy i mentoring prowadzone przez organizacje pozarządowe. Zawsze też warto wyszukać co nieco informacji na temat pojęcia, którego nie znamy, aby z czasem zrozumiemieć szerszy obraz i kontekst sytuacji.
- UN SDG:Learn
Learning | UN SDG:Learn (unsdglearn.org)
- United Nations Institute for Training and Research (UNITAR)
Free and Open Courses | UNITAR
- Law and Environment Assistance Platform (UNEP-LEAP)
E-Learning | UNEP Law and Environment Assistance Platform
- United Nations Department of Economic and Social Affairs (UNDESA)
SDG Actions Platform | Department of Economic and Social Affairs (un.org)
- SDG Academy
Free educational resources from the world’s leading experts on sustainable development – SDG Academy
- UN Climate Change Learning Partnership (UN CC:Learn)
One UN Climate Change Learning Partnership (unccelearn.org)
- European Programme for Human Rights Education for Legal Professionals (HELP)
Council of Europe HELP (coe.int)
- Portal Ministerstwa Klimatu i Środowiska
Nasz klimat – Edukacja Ekologiczna – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
- IOŚ-PIB
Zmiany klimatu – Klimada 2.0 (ios.gov.pl)
- STRONA – NAUKA O KLIMACIE
Nauka o klimacie | naukaoklimacie.pl
Tekst: Patrycja Domańska-Sosińska