Co nam robi plastik i… jak go ograniczyć?
23 stycznia obchodzimy Dzień bez Opakowań Foliowych. To idealna okazja, aby zastanowić się nad codziennym zużyciem plastiku i podjęcia działań mających na celu ograniczenie jego negatywnego wpływu na środowisko i zdrowie.
Ekologiczny wymiar to jedno – plastik jest również zagrożeniem dla zdrowia
Foliowe opakowania i plastik są wielkim zagrożeniem dla zdrowia naszej planety. Przemysł oparty na plastiku przyczynia się do zanieczyszczenia mórz, rzek, a nawet gleby. Zakłóca naturalne cykle życia i negatywnie wpływa na różnorodność biologiczną.
Jednak nie tylko planeta cierpi z powodu nadmiernego zużycia plastiku – nasze zdrowie też jest zagrożone. Związki endokrynnie czynne zawarte w plastiku są substancjami o budowie chemicznej zbliżonej do naszych hormonów, dlatego mogą zaburzać ich poprawne działanie. Są to między innymi zaburzenia płodności, nowotwory hormonozależne (u kobiet do nowotworów tego typu zalicza się raka: endometrium, jajnika i gruczołu piersiowego; u mężczyzn natomiast raki: gruczołu krokowego, piersi, sutka), otyłość, cukrzyca, choroby układu krążenia, ale też nieprawidłowości w rozwoju płodu – w pierwszym trymestrze ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia wad rozwojowych oraz zmian w DNA dziecka.
Szkodliwe związki zawarte w plastiku – czyli jakie?
Związki liczą prawie 1,5 tys. substancji. Najbardziej znany wpływ dotyczy plastyfikatorów – substancji zmniejszających oddziaływania międzycząsteczkowe, a więc uplastyczniających. W sklepach można zauważyć oznaczenia ,,BPA free” na produktach z tworzywa sztucznego – chodzi o bisfenol A. Znajdziemy go w pojemnikach na żywność, płytach CD i DVD, kosmetykach, zabawkach, smoczkach oraz wielu innych. Przenikanie tego związku do żywności wzrasta podczas podgrzewania oraz w obecności produktów o odczynie zasadowym i kwaśnym.
Polibromowane defenyle (PBDE) to kolejny przykład plastyfikatorów. Te zmniejszają palność danego tworzywa. Używa się ich w materiałach budowlanych, elektronice, pokryciach mebli oraz farbach. Są związane z występowaniem chorób układu krążenia. Dostarczamy je drogą oddechową, przez skórę oraz żywność (w szczególności tłuste ryby). Aby zmniejszyć narażenie na te substancje należy nie dopuszczać do przegrzewania sprzętu, odkurzać oraz wietrzyć pomieszczenia.
To tylko niektóre z przykładów substancji chemicznych w plastiku, które mogą prowadzić do szkodliwych efektów zdrowotnych. Wybierając alternatywne opakowania i rezygnując z plastiku, chronimy siebie i nasze rodziny przed narażeniem na szkodliwe substancje chemiczne.
Wspólna odpowiedzialność – czy możemy coś poradzić?
Dzień bez Opakowań Foliowych jest okazją do refleksji nad naszymi codziennymi wyborami. Aby skutecznie ograniczyć plastik, należy zacząć od prostych kroków. Zastąpienie jednorazowego plastiku na rzecz artykułów wielokrotnego użytku może zdawać się małym krokiem, ale ma potencjał do generowania pozytywnych zmian na wielką skalę.
Wybierajmy produkty pakowane w ekologiczne opakowania lub bez opakowań, starajmy się segregować odpady oraz dzielmy się wiedzą na temat konsekwencji używania plastiku, zachęcając innych do podejmowania świadomych wyborów. Wybierając świadomie, dbamy nie tylko o ekosystemy, ale również o własny dobrostan.
tekst: Magdalena Szwarc