Dla kogo ta woda?

Dzisiaj mogę zaryzykować stwierdzenie: „..NA POCZĄTKU BYŁA WODA…”.

 

Według niektórych teorii naukowych, wraz z meteorytami na  Ziemi pojawił się także lód. Oznacza to, że wiek wody można szacować na ponad 4 miliardy lat. O ile teorie naukowe mogą ewoluować, o tyle fakt naszego istnienia i całego ekosystemu przyrodniczego zawdzięczamy właśnie wodzie. W dniu światowego dnia wody warto postawić sobie pytanie: „Dla kogo ta woda?”

 

• Czy jako społeczeństwo jesteśmy gotowi na zmianę paradygmatu na temat wody?

 

Czy możemy sobie wyobrazić, że woda jest nie tylko zasobem naturalnym, którym można dysponować bez ograniczeń, podporządkowując ją naszym „zachciankom” konsumpcyjnym. Czy każdy z nas mógłby coś zrobić dla wody aby nadal stanowiła źródło życia i rozwoju przyszłych pokoleń? Jak przekonać siebie i co ważniejsze decydentów, że woda, w dobie kryzysu klimatycznego warta jest szczególnej ochrony?

 

Dochodzą do nas informacje o dramatycznych brakach wody w poszczególnych regionach świata. Mówi się wręcz o wojnach o wodę. Niestety niedobór wody dotyczy także Polski, z podkreśleniem jej centralnego obszaru. Pojawiają długie okresy suszy, stepowienie gleb i związane z tym burze piaskowe. Jest to efekt postępującego kryzysu klimatycznego, ale też słabego gospodarowania zasobami wodnymi. Stan wód powierzchniowych w Polsce jest bardzo słaby. Tylko niecały 1 % wód powierzchniowych jest w bardzo dobrym stanie ekologicznym. Plaże Bałtyku są często zamykane z powodu zakwitu sinic. Rodzi się pytanie jak chronić nasze wody, a odpowiedź, chociaż trudna do realizacji, wydaje się być „na wyciągnięcie ręki”. Jest tak prosta zasada: po pierwsze nie szkodzić. Aby wdrożyć ją do życia należy uaktualnić i upublicznić bazę danych o stanie środowiska. Nie wystarczy nam dokument wydawany raz do roku i opracowany na podstawie danych sprzed 2 lat. Te dane muszą być dostępne na bieżąco, czyli on-line.  Tylko wtedy odpowiednie służby oraz organizacje będą mogły podjąć skuteczną walkę o środowisko wodne. Warto rozważyć  przygotowanie ustawy o obowiązku raportowania kosztu środowiskowego dla znaczących inwestycji. Znając te koszty można świadomie podejmować decyzje o rozpoczęciu inwestycji.

 

• W bieżącym  roku wiele firm wdraża raportowanie ESG.

 

W raportach podawane będą m.in. ślady: węglowy, wodny i środowiskowy produktu i organizacji. Gdyby zobowiązać inwestorów do podobnego raportowania, to możny by uniknąć wielu nieodwracalnych strat, w tym dla zasobów wodnych. Załóżmy policzenie kosztów środowiskowych budowy stopnia wodnego w Siarzewie – to kontrowersyjna inwestycja, która powinna być poddana szczegółowej analizie. Koszty usuwania zanieczyszczeń, zanikania wód podziemnych i powierzchniowych, walki ze skutkami suszy, rekultywacji zdegradowanych ziem, czy też renaturyzacji rzek ponosi całe społeczeństwo. Co istotne  -najwięcej cierpi przyroda – tak ożywiona jak i nieożywiona. Zyski zaś z inwestycji, czerpie tylko niewielka grupa „inwestorów”. Katastrofa na Odrze z 2022 roku była tego ewidentnym dowodem.

 

 

 

• W dniu święta wody nie można nie wspomnieć o lodzie.

 

Lód jest potężnym zasobem wody pitnej, który  ubywa w zawrotnym tempie. W ostatniej dekadzie, wg badań Europejskiej Agencji Kosmicznej (dane satelity CryoSat, w latach  2010-2020)  utraciliśmy ok 2% objętości lodowców co odpowiada 2.720 gigatonom wody! Wiele z  lodowców górskich po prostu zniknęło! Jest to nie tylko ostateczna utrata cennego zasobu, ale też wielkie zagrożenie wzrostu poziomu oceanów. Sytuacja ta, może doprowadzić do zalania wielu atrakcyjnych obszarów: wysp, archipelagów oraz do wzrostu ilości niebezpiecznych powodzi i podtopień. Tempo topnienia lodowców związana jest bezpośrednio z ociepleniem klimatu.  Obecnie przekraczamy cel szczytu klimatycznego z Paryża tj. wzrost średniej temperatury na świecie o 1,5 st C do 2050 r. Mamy dopiero rok 2024, a wg Copernicus Climate Service średnia temperatura 2023 r wzrosła już o 1,49 st C w stosunku do czasów przedindustrialnych. Bieżące dane meteorologiczne są pesymistyczne – prawie każdy kolejny rok będzie cieplejszy. Powstrzymanie emisji gazów cieplarnianych jest już nie tylko celem długofalowym. Radykalne kroki należy podjąć tu i teraz.

 

• Wspólnie dla dzikiej rzeki

 

Wiele organizacji walczy dziś o czyste rzeki, jeziora, zasoby wody podziemnej. Chwała im za zaangażowanie, wytrwałość i skuteczność. Ich działania często wyręcza powołane do ochrony wód jednostki rządowe i samorządowe. Jednym z narzędzi skuteczniejszej ochrony wód jest nadawanie im osobowości prawnej. Czy obywatelki i obywatele Polski byliby skłonni nadać osobowość prawną naszym głównym rzekom: Wiśle i Odrze? Fundacja Biznes dla Klimatu zapyta o to Polki i Polaków w planowanym badaniu, którego wyniki podsumuje w czerwcu podczas eventu „Wspólnie dla Wisły”.

 

 

Podczas spływu Wisłą smoczą łodzią z Krakowa do Gdańska chcemy pokazać nie tylko piękno naszej największej rzeki, bogactwo jej ekosystemu, ale też złożyć w Warszawie petycje do pani Minister Klimatu i Środowiska oraz Ministra Infrastruktury o pilną zmianę tak zwanej Ustawy odrzańskiej oraz apel o poparcie przyznania osobowości prawnej Wiśle.

 

Życząc na co dzień szklanki czystej wody powstałej z lodu strzeżonego przez strażników lodu, zapraszam do współpracy.

 

tekst: Wojciech Falkowski

 

 

 

Podobają Ci się nasze treści? Możesz nas wesprzeć w działaniu – od kawy wiele się zaczyna 🙂